Betoverende beelden

Hans van der Ham vangt het onzegbare in sprekende beelden Pinokkio is met stukjes blik in elkaar geknutseld. De klinknagels domineren als puistjes zijn gezicht. Zo te zien is hij niet blij met het handwerk van Gepetto. Het koppie hangt naar beneden, de mond staat droef. Pinokkio wil geen robot zijn, maar een mens. Eigentijdse Gepetto's hakken echter geen jongetjes meer uit hout. Ze klonen, bouwen schijngestaltes met elektronica en manipuleren genen. De mens is maakbaar geworden, maar een ziel kneedt je niet zomaar. Al deze gedachten doemen op bij ?_n simpel lijntekeningetje van Hans van der Ham (1960). Hij verstaat de kunst van het weglaten om een gedachte in het hoofd van de kijker tot leven te brengen. 'Chimaera' heet de meest recente tentoonstelling van Hans van der Ham bij Pictura in Dordrecht. Het woord heeft een dubbele betekenis: eenerzijds duidt het een mythisch gedrocht, samengesteld uit een leeuwenkop, geitenlijf en slangenstaart aan en anderzijds betekent het hersenschim of droombeeld. Het past perfect bij de gestalten die Van der Ham cre_ert. De kunstenaar tekent en beeldhouwt de verbeelding. Zijn werk is een opeenvolging van associaties. Van alles kan centraal staan: een verhaal, een mythische vertelling, een filosofisch idee, een anekdote, een grap, een ironisch commentaar, een droom, een fabel, een parafrase, een literair expos_. Ze worden verteld door middel van kleine bronzen figuurtjes, zo sterk gestileerd dat ze eerder gestalten dan mens of figuur zijn. Ze komen tot uitdrukking in kleine tekeningen, bijna cartoon-achtige motieven, neergezet met de precieze tekentrant van de klare lijn. Of ze worden vertaald in aquarellen, getoonzet in sepia met vlekkerige streken die figuren zonder massa of gewicht laten ontstaan. Alsof ze behoren tot een schimmenrijk waar feit en fictie versmelten. Van der Ham deed in de tweede helft van de jaren tachtig een studie aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam, nadat hij eerder al opleidingen aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (hoofdvak piano) en het Utrechts Conservatorium had voltooid. Deze combinatie verleidt al snel tot het interpreteren van de beelden en tekeningen vanuit het huwelijk tussen muziek en beeldende kunst. Een letterlijke verwantschap is er echter niet. Niet zoals Mondriaan die in New York de jazz mede als inspiratiebron gebruikte voor zijn 'Boogie Woogie'-reeks. Ook niet zoals Romare Beardon, die zijn collages componeerde op het ritme van de jazz-muziek. Hooguit is bij Van der Ham een parallel te zien in het tot uitdrukking brengen van een gevoel of emotie met 'onzichtbare' middelen, zoals je met pianospel een sfeer kunt oproepen. Hoe fysiek zijn beelden ook zijn. Van der Ham beweegt in zijn beelden en tekeningen heen en weer tussen verstilde po_zie en hilarisch absurdisme. Zijn werk is verwant aan dat van Henk Visch, wiens gestileerde beeldhouwwerken en tekeningen ook op een po_tische manier het rijk van de fantasie uitbeelden. Met een vleugje tragiek. Er zijn echter ook associaties met het werk van Joost van der Toorn, die een humorvolle toon weet te raken met fabel-achtige beelden, waarin fantasie en mythologie met elkaar verweven zijn. En waarin soms melancholie op de loer ligt. Ook bij Hans van der Ham is melancholie en tragiek een sterke emotie. Een man torst een Escher-achtige trap op zijn rug, gelijk Apollo de wereldbol. Tragi-komisch is het beeld van gestileerde figuur met een enorme puntmuts. De soort waarmee je op oude schoolplaten stoute jongetjes in de hoek zag staan. Of een meisje leunt met wijd opengesperde mond tegen de wind in, haar haren strak naar achteren wapperend. Vaak hebben de figuren bij Van der Ham 'dierlijke' kenmerken, als de figuranten in een oud mythisch verhaal. De kunstenaar gaat daarmee dwars in tegen de trend van het conceptualiseren van de werkelijkheid. Hij plaatst er gewoon een associatieve parallelwereld naast.

Robbert Roos

'Chimaera', Hans van der Ham, 12 okt t/m 8 nov, Tekengenootschap Pictura,Voorstraat 90, Dordrecht. Openingstijden: di t/m za 14-17.

Terug naar Pers Vorige # 1 / 1 Volgende 17860 weergaven

Betoverende beelden Hans van der Ham vangt het onzegbare in sprekende beelden Pinokkio is met stukjes blik in elkaar geknutseld. De klinknagels domineren als puistjes zijn gezicht. Zo te zien is hij niet blij met het handwerk van Gepetto. Het koppie hangt naar beneden, de mond staat droef. Pinokkio wil geen robot zijn, maar een mens. Eigentijdse Gepetto's hakken echter geen jongetjes meer uit hout. Ze klonen, bouwen schijngestaltes met elektronica en manipuleren genen. De mens is maakbaar geworden, maar een ziel kneedt je niet zomaar. Al deze gedachten doemen op bij ?_n simpel lijntekeningetje van Hans van der Ham (1960). Hij verstaat de kunst van het weglaten om een gedachte in het hoofd van de kijker tot leven te brengen. 'Chimaera' heet de meest recente tentoonstelling van Hans van der Ham bij Pictura in Dordrecht. Het woord heeft een dubbele betekenis: eenerzijds duidt het een mythisch gedrocht, samengesteld uit een leeuwenkop, geitenlijf en slangenstaart aan en anderzijds betekent het hersenschim of droombeeld. Het past perfect bij de gestalten die Van der Ham cre_ert. De kunstenaar tekent en beeldhouwt de verbeelding. Zijn werk is een opeenvolging van associaties. Van alles kan centraal staan: een verhaal, een mythische vertelling, een filosofisch idee, een anekdote, een grap, een ironisch commentaar, een droom, een fabel, een parafrase, een literair expos_. Ze worden verteld door middel van kleine bronzen figuurtjes, zo sterk gestileerd dat ze eerder gestalten dan mens of figuur zijn. Ze komen tot uitdrukking in kleine tekeningen, bijna cartoon-achtige motieven, neergezet met de precieze tekentrant van de klare lijn. Of ze worden vertaald in aquarellen, getoonzet in sepia met vlekkerige streken die figuren zonder massa of gewicht laten ontstaan. Alsof ze behoren tot een schimmenrijk waar feit en fictie versmelten. Van der Ham deed in de tweede helft van de jaren tachtig een studie aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam, nadat hij eerder al opleidingen aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (hoofdvak piano) en het Utrechts Conservatorium had voltooid. Deze combinatie verleidt al snel tot het interpreteren van de beelden en tekeningen vanuit het huwelijk tussen muziek en beeldende kunst. Een letterlijke verwantschap is er echter niet. Niet zoals Mondriaan die in New York de jazz mede als inspiratiebron gebruikte voor zijn 'Boogie Woogie'-reeks. Ook niet zoals Romare Beardon, die zijn collages componeerde op het ritme van de jazz-muziek. Hooguit is bij Van der Ham een parallel te zien in het tot uitdrukking brengen van een gevoel of emotie met 'onzichtbare' middelen, zoals je met pianospel een sfeer kunt oproepen. Hoe fysiek zijn beelden ook zijn. Van der Ham beweegt in zijn beelden en tekeningen heen en weer tussen verstilde po_zie en hilarisch absurdisme. Zijn werk is verwant aan dat van Henk Visch, wiens gestileerde beeldhouwwerken en tekeningen ook op een po_tische manier het rijk van de fantasie uitbeelden. Met een vleugje tragiek. Er zijn echter ook associaties met het werk van Joost van der Toorn, die een humorvolle toon weet te raken met fabel-achtige beelden, waarin fantasie en mythologie met elkaar verweven zijn. En waarin soms melancholie op de loer ligt. Ook bij Hans van der Ham is melancholie en tragiek een sterke emotie. Een man torst een Escher-achtige trap op zijn rug, gelijk Apollo de wereldbol. Tragi-komisch is het beeld van gestileerde figuur met een enorme puntmuts. De soort waarmee je op oude schoolplaten stoute jongetjes in de hoek zag staan. Of een meisje leunt met wijd opengesperde mond tegen de wind in, haar haren strak naar achteren wapperend. Vaak hebben de figuren bij Van der Ham 'dierlijke' kenmerken, als de figuranten in een oud mythisch verhaal. De kunstenaar gaat daarmee dwars in tegen de trend van het conceptualiseren van de werkelijkheid. Hij plaatst er gewoon een associatieve parallelwereld naast. Robbert Roos 'Chimaera', Hans van der Ham, 12 okt t/m 8 nov, Tekengenootschap Pictura,Voorstraat 90, Dordrecht. Openingstijden: di t/m za 14-17.