Hans van der Ham bedekt en verhult
Hans van der Ham (Eindhoven, 1960) woont en werkt sinds 1989 in Rotterdam. Zijn opleiding volgde hij van 1984 tot 1989 aan de Academie van Beeldende Kunsten in zijn huidige woonplaats. Daarnaast studeerde hij piano aan zowel het Utrechts als het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.
Het beeld van Van der Ham dat recent is aangekocht door museum Beelden aan Zee lijkt naadloos te passen binnen het oorspronkelijke uitgangspunt met betrekking tot aankopen: die van het mensbeeld. Bij eerste beschouwing zien we immers een menselijke figuur in een duikerspak. Maar zien we de mens in het pak wel echt? Of zien we alleen het omhulsel en denken we, geconditioneerd als we zijn, de mens er zelf maar bij?
"Zowel de golem als Pinocchio staan symbool voor de maakbare mens"
Lege jas
De beelden van Van der Ham zijn in de eerste plaats vorm.
Ze bedekken en verhullen en tonen nooit een gezicht. En roepen daardoor vragen op. Niet alleen vragen over de mens achter het masker, in dit geval over de mens in het duikerspak, maar ook over de aanwezigheid van de mens, die wellicht slechts in onze verbeelding bestaat.
Het werk van Van der Ham toont ons als het ware twee werelden. Ten eerste is daar de zichtbare wereld van het omhulsel. Dat kan een duikerspak zijn, maar ook een omhulsel dat aan een lege jas doet denken.
De tweede wereld die hij toont is de kwetsbare, onzichtbare wereld van het verborgene, van datgene dat we het liefste niet aan de openbaarheid prijsgeven.
Van der Hams beelden roepen, mede door het gebruik van klei als materiaal, soms associaties op met de golem, een kunstmens van klei uit een joodse sage die tot leven gebracht kan worden door het uitspreken van de godsnaam.
Gevaar
Een andere figuur waarop Van der Ham zich baseert is die van Pinocchio. Zowel de golem als Pinocchio staan symbool voor de maakbare mens. Voor hem een verontrustend iets. Van der Ham lijkt zich af te vragen wat er met de mensheid zal gebeuren als wij ooit in staat zullen zijn om buiten het natuurlijke proces om een levend mens te creëren.
Hans van der Ham is een beeldhouwer die verstilde beelden maakt die niet alles aan de openbaarheid prijsgeven. In onze recente aanwinst zien we een figuur in een duikerspak dat is opgebouwd uit dikke plakken klei. In zijn handen kunnen we een mijn onderscheiden als we willen. Dit beeld roept vragen op. Wie zit er verborgen in het pak? En waarom verbergt iemand zich? En wat is er te zien als je onder water bent? En welk gevaar dreigt er?
Marjan Overdijk
